ਖਰੜ, 25 ਮਈ : ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਤਿੱਖੀ ਕਮੀ ਲਗਾਤਾਰ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਮੋਹਾਲੀ ਦੇ ਖਰੜ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਪੈਂਦੇ ਨੂਰ ਵਿਲਾ-ਵਨ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਬੇਹੱਦ ਖਰਾਬ ਬਣੀ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਥੋਂ ਦੀ ਕੌਂਸਲਰ ਨੂੰ ਟੈਂਕਰ ਭੇਜਣ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਕਈ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ
ਕੌਂਸਲਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ -ਡਰਾਈਵਰ ਨਾਲ ਸੈਟਿੰਗ ਕਲ ਲਓ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਡਰਾਈਵਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੜਕੇ ਤੜਕੇ ਕੌਂਸਲਰ ਕੋਲੋਂ ਕਹਾ ਦਿਓ। ਫਿਰ ਇਹ ਪਾਣੀ ਦੇ ਬੇਨਤੀ ਕਈ ਕਈ ਦਿਨ ਤੱਕ ਦੁਹਰਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਪਰ ਟੈਂਕਰਾਂ ਵਾਲੇ ਆਪਣੀ ਮਨਮਰਜ਼ੀ ਵਾਲੇ ਘਰ ਹੀ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਦੇ ਕੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੌਂਸਲਰ ਮੈਡਮ ਇਹਨਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਬੇਬਸ ਬਣੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਆਖਿਰ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਸੀਨੀਅਰ ਕੰਟਰੋਲਰ ਕੌਣ ਹੈ?
ਇਸ ਕਲੋਲਬਾਜ਼ੀ ਵਿਚ ਲੋਕ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਿਸ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੁੰਡਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਲੋਕਾਂ ਦਾ। ਪਾਣੀ ਦੇ ਕਮੀ ਦੇ ਚਲਦਿਆਂ ਲੋਕ ਵੱਡੀ ਪੱਧਰ ਤੇ ਬਦਲ ਸਕਦੇ ਹਨ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਇਲਾਕੇ। ਇਸ ਲਈ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਪਰਵਾਸ ਦਾ ਵੀ ਖ਼ਤਰਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਰੀ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਚੱਲਦਿਆਂ ਜ਼ਮੀਨ ਅਤੇ ਜਾਇਦਾਦ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵੀ ਡਿੱਗ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਗਰਮੀ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਤੋੜਨ ਵਾਲੇ ਇਸ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪਾਣੀ ਦੀ ਕਮੀ ਦਾ ਕੋਈ ਹੱਲ ਹੁੰਦਾ ਨਹੀਂ ਜਾਪਦਾ। ਆਖਿਰ ਕੌਣ ਹੈ ਜ਼ਿੰਮੇਦਾਰ ਇਸ ਸਾਰੇ ਮਸਲੇ ਦਾ?
ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਈ ਹਿੱਸਿਆਂ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਖਰੜ ਅਤੇ ਮੁਹਾਲੀ ਵਰਗੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪਾਣੀ ਦੀ ਘਾਟ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਸਥਾਨਕ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਪਾਣੀ ਦੇ ਟੈਂਕਰਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਹਰ ਗਲੀ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਪਾਣੀ ਸਪਲਾਈ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪਾਣੀ ਦੇ ਟੈਂਕਰ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਖਰੜ ਮੋਹਾਲੀ ਦੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਹਰ ਕਿਸੇ ਦੇ ਘਰ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਦੇ। ਸਿਰਫ਼ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਤੇ ਪੈਸੇ ਵਾਲੇ ਹੀ ਮੁਫ਼ਤ ਟੈਂਕਰ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਨਾ ਤਾਂ ਕੌਂਸਲਰ ਦੇ ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਲਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਵੱਲੋਂ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਵੀ ਜਦੋਂ ਲੋਕ ਛਬੀਲਾਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਲੋਕਾਂ ਕੋਲ ਆਪਣੇ ਲਈ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਕੋਲ ਇਸ ਬਾਰੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਸਲਾਹ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਟੈਂਕਰਾਂ ਦਾ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਲਈ ਫਿੱਟ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।
ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਪੱਧਰ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਵੀ ਇਸਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਸਿਆਸੀ ਬਹਿਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਪਾਣੀ ਕਿੱਥੇ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਵੰਡ 'ਤੇ ਦੋਸ਼ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਹਰਿਆਣਾ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦਾ ਦੁਸ਼ਮਣ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਰਾਜਸਥਾਨ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਜਵਾਬੀ ਦੋਸ਼ਾਂ ਕਾਰਨ ਹਰ ਵਾਰ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਕਾਰਨ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਗਿਆ ਹੈ। ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਅਤੇ ਲੋੜੀਂਦੇ ਰੀਚਾਰਜ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਲਗਾਤਾਰ ਘਟ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਮਾਨਸੂਨ ਦੀ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤਤਾ ਵੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪਹਿਲੂ ਹੈ। ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਅਤੇ ਲੋੜੀਂਦੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਦੀ ਘਾਟ ਵੀ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸਰੋਤਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਹੜ੍ਹਾਂ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਬਾਰਸ਼ਾਂ ਦੌਰਾਨ ਪਾਣੀ ਦੀ ਕਟਾਈ ਲਈ ਕੋਈ ਠੋਸ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ, ਆਬਾਦੀ ਦਾ ਵਾਧਾ ਇਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਗੰਭੀਰ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਬਾਦੀ ਦਾ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਾਧਾ ਵੀ ਪਾਣੀ ਦੀ ਮੰਗ ਅਤੇ ਸਪਲਾਈ ਵਿੱਚ ਅਸੰਤੁਲਨ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਸਭ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਬੇਹੱਦ ਮਾੜਾ ਜਲ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਗੰਭੀਰ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਾਣੀ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਵੀ ਪਾਣੀ ਦੀ ਘਾਟ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਟੈਂਕਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਲਗਾਤਾਰ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦਾ ਰੂਪ ਲੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮੁਨਾਫਾਖੋਰੀ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, 'ਜੇ ਪਾਣੀ ਹੈ, ਕੱਲ੍ਹ ਹੈ' ਦਾ ਸਰਕਾਰੀ ਸਮਾਜਿਕ ਨਾਅਰਾ ਸਿਰਫ ਕੰਧਾਂ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਰ ਗਲੀ ਵਿੱਚ ਟੈਂਕਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਇੱਕ ਅਸਥਾਈ ਹੱਲ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ:
ਜਿੱਥੇ ਵੀ ਟੈਂਕਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਪਾਣੀ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਅਤੇ ਅਮੀਰ ਲੋਕ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸਾਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਘਰਾਂ ਤੱਕ ਪਾਣੀ ਬਰਾਬਰ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਦਾ। ਇਹ ਇੱਕ ਮਹਿੰਗਾ ਵਿਕਲਪ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਇਸਨੂੰ ਖਰੀਦਣਾ ਹੈ। ਟੈਂਕਰ ਤੋਂ ਨਿਯਮਤ ਪਾਣੀ ਖਰੀਦਣਾ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਵੀ ਮਹਿੰਗਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਘੱਟ ਆਮਦਨ ਵਾਲੇ ਸਮੂਹ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਤੀਬਰ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ। ਟੈਂਕਰਾਂ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਸ਼ੱਕ ਦੇ ਘੇਰੇ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਗੁਣਵੱਤਾ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਬਰਕਰਾਰ ਹਨ। ਟੈਂਕਰਾਂ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਪਾਣੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਪੀਣ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।
ਟੈਂਕਰਾਂ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਕਿੱਥੋਂ ਆਉਂਦੀ ਹੈ? ਸਰਕਾਰੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਰਾਹੀਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧੀ ਸਪਲਾਈ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ? ਜੇ ਟੈਂਕਰਾਂ ਲਈ ਪਾਣੀ ਉਪਲਬਧ ਹੈ ਤਾਂ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧੀ ਸਪਲਾਈ ਲਈ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ? ਟੈਂਕਰ ਭੇਜਣ ਦਾ ਰਿਕਾਰਡ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਕੌਂਸਲਰ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ- ਡਰਾਈਵਰ ਨਾਲ ਸੈਟਿੰਗ ਕਰੋ। ਡਰਾਈਵਰ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੌਂਸਲਰ ਨੂੰ ਦੱਸੋ। ਇਸ ਹਫੜਾ-ਦਫੜੀ ਵਿਚ ਲੋਕ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਫਸ ਰਹੇ ਹਨ। ਤਰੱਕੀਆਂ ਪਾਣੀ ਵੇਚਣ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਮਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਕੌਣ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ?
No comments:
Post a Comment