ਲੀਡ ਬੈਂਕ ਨੇ ਸਾਈਬਰ ਧੋਖਾਧੜੀ 'ਤੇ ਐਡਵਾਈਜ਼ਰੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ
ਸ਼ੱਕੀ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ, ਤੁਰੰਤ 1930 'ਤੇ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਦਰਜ ਕਰੋ
ਐਸ.ਏ.ਐਸ.ਨਗਰ, 12 ਜਨਵਰੀ : ਸਾਈਬਰ ਕ੍ਰਾਈਮ ਅਤੇ ਧੋਖਾਧੜੀ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੈਂਕਿੰਗ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਲਈ, ਲੀਡ ਡਿਸਟ੍ਰਿਕਟ ਬੈਂਕ, ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਾ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨਗਰ, ਪੰਜਾਬ ਨੈਸ਼ਨਲ ਬੈਂਕ ਨੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਐਡਵਾਈਜ਼ਰੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦਿਆਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਲੀਡ ਬੈਂਕ ਦੇ ਮੈਨੇਜਰ ਐਮ ਕੇ ਭਾਰਦਵਾਜ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਅੱਜ ਦੇ ਤਕਨੀਕ-ਭਰਪੂਰਤਾ ਵਾਲੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੀ ਵੱਧ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ, ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਅਧਾਰ 'ਤੇ, ਸਾਨੂੰ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਢੰਗਾਂ ਦੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਐਲ ਡੀ ਐਮ ਭਾਰਦਵਾਜ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਹੁਣ ਜਾਗਰੂਕ ਹੋਣ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸਾਡੇ ਸਾਰਿਆਂ 'ਤੇ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸੁਚੇਤ ਰਹੀਏ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਨਾ ਹੋਈਏ ਜੋ ਅਦਿੱਖ ਹਨ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮ ਰਹੇ ਹਨ।"
ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਕਮਾਏ ਪੈਸੇ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸੁਝਾਅ ਸਾਂਝੇ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਭਾਰਦਵਾਜ ਨੇ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਜੇਕਰ ਸਾਨੂੰ ਕੋਈ ਫ਼ੋਨ ਕਾਲ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਟ੍ਰਾਈ/ਟੈਲੀਕਾਮ ਵਿਭਾਗ ਤੁਹਾਡੇ ਫ਼ੋਨ ਨੂੰ ਡਿਸਕਨੈਕਟ ਕਰਨ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜਵਾਬ ਨਾ ਦਿਓ। ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਘੁਟਾਲਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਪੈਕੇਜ ਬਾਰੇ ਫੇਡੈਕਸ ਕੋਰੀਅਰ ਸੇਵਾ ਦੇ ਨਾਮ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਕੋਰੀਅਰ ਏਜੰਸੀ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਫ਼ੋਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ 1 ਜਾਂ ਜੋ ਵੀ ਦਬਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਨਾ ਕਰੋ। ਇਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਧੋਖਾ ਦੇਣ ਲਈ ਘੁਟਾਲੇਬਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਚਾਲ ਹੋਵੇਗੀ।
ਅੱਗੇ ਸਾਵਧਾਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ, ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀ (ਹੋਣ ਦਾ ਬਹਾਨਾ ਕਰਕੇ) ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਆਧਾਰ ਨੰਬਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਤਾਂ ਜਵਾਬ ਨਾ ਦਿਓ। ਇਹ ਵੀ ਇੱਕ ਘੁਟਾਲਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਜੇਕਰ ਉਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਤੁਸੀਂ 'ਡਿਜੀਟਲ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ' ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੋ, ਤਾਂ ਜਵਾਬ ਨਾ ਦਿਓ, ਆਪਣਾ ਦਿਮਾਗ ਲਗਾਓ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਜਾਂ ਸਨੇਹੀਆਂ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਸੂਚਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ। ਜੇ ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦੱਸ ਸਕਦੇ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਨਾ ਸੁਣੋ। ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਡਰ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਚਾਲ ਹੈ। ਲੀਡ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮੈਨੇਜਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੁਰੰਤ ਸਾਈਬਰ ਕਰਾਈਮ ਵਿੰਗ ਨੂੰ 1930 'ਤੇ ਸੂਚਿਤ ਕਰੋ।
ਈਡੀ ਜਾਂ ਸੀਬੀਆਈ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਫਜ਼ੂਲ ਫੋਨ ਕਾਲ ਕਰਕੇ, ਤੁਹਾਡੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਡਰ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਕਿਸੇ ਪੈਕੇਜ ਵਿੱਚ ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥ ਲੱਭੇ ਗਏ ਹਨ ਜਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਦੁਆਰਾ ਭੇਜੇ ਗਏ ਹਨ, ਜਵਾਬ ਨਾ ਦਿਓ। ਇਹ ਵੀ ਇੱਕ ਘੁਟਾਲਾ ਹੈ।
ਜੇਕਰ ਉਹ ਕਿਸੇ ਬੈਂਕ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਏਜੰਸੀ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਵਟਸਐੱਪ ਸੰਦੇਸ਼ ਜਾਂ ਵਟਸਐੱਪ ਕਾਲ ਜਾਂ ਐੱਸ ਐਮ ਐੱਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਜਵਾਬ ਨਾ ਦਿਓ। ਇਹ ਵੀ ਇੱਕ ਧੋਖਾ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਗਲਤੀ ਨਾਲ ਤੁਹਾਡੀ ਯੂ ਪੀ ਆਈ ਆਈ ਡੀ 'ਤੇ ਪੈਸੇ ਭੇਜ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਸਿਰਫ ਆਪਣੇ ਪੈਸੇ ਵਾਪਸ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਜਵਾਬ ਨਾ ਦਿਓ। ਇਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਠੱਗਣ ਦੀ ਚਾਲ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਕਹੇ ਕਿ ਉਹ ਤੁਹਾਡੀ ਕਾਰ ਜਾਂ ਤੁਹਾਡੀ ਵਾਸ਼ਿੰਗ ਮਸ਼ੀਨ ਜਾਂ ਤੁਹਾਡਾ ਸੋਫਾ ਖਰੀਦਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਫੌਜ ਜਾਂ ਸੀ ਆਰ ਪੀ ਐਫ ਤੋਂ ਹਨ ਅਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣਾ ਆਈ ਡੀ ਕਾਰਡ ਦਿਖਾਉਣ ਦਾ ਭਰੋਸਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਜਵਾਬ ਨਾ ਦਿਓ। ਇਹ ਵੀ ਇੱਕ ਘੁਟਾਲਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸਵਿਗੀ ਜਾਂ ਜ਼ੋਮੈਟੋ ਤੋਂ ਕਾਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ 1 ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਦਬਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਪਤੇ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਬਾਰੇ ਆਖਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜਵਾਬ ਨਾ ਦਿਓ। ਇਹ ਵੀ ਇੱਕ ਘੁਟਾਲਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਉਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਰਡਰ ਜਾਂ ਰਾਈਡ ਜਾਂ ਹੋਰ ਕੁਝ ਵੀ ਰੱਦ ਕਰਨ ਲਈ ਓਟੀਪੀ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਜਵਾਬ ਨਾ ਦਿਓ। ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਘੁਟਾਲੇਬਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਚਾਲ ਹੋਵੇਗੀ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਫ਼ੋਨ 'ਤੇ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਵੀ ਆਪਣਾ ਓਟੀਪੀ ਸਾਂਝਾ ਨਾ ਕਰੋ ਅਤੇ ਵੀਡੀਓ ਮੋਡ 'ਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਨਾ ਦਿਓ। ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਭੋਲੇ-ਭਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਬਲੈਕਮੇਲ ਕਰਕੇ ਪੈਸੇ ਕਮਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੈਕਸਟੋਰਸ਼ਨ ਵਿਧੀ ਦੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਉਲਝਣ ਵਿੱਚ ਹੋ ਤਾਂ ਬਸ ਆਪਣਾ ਫ਼ੋਨ ਬੰਦ ਕਰੋ ਅਤੇ ਉਸ ਨੰਬਰ ਨੂੰ ਬਲੌਕ ਕਰੋ। ਨੀਲੇ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਲਿੰਕ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਨਾ ਦਬਾਓ। ਇਹ ਇੱਕ ਘੁਟਾਲਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਐਲ ਡੀ ਐਮ ਭਾਰਦਵਾਜ ਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ, ਭਾਵੇਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉੱਚ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ, ਸੀ ਬੀ ਆਈ, ਈਡੀ, ਆਈਟੀ ਵਿਭਾਗ ਤੋਂ ਨੋਟਿਸ ਮਿਲਦਾ ਹੈ; ਪਰ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨੋਟਿਸ ਦੀ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ ਬਾਰੇ ਔਫਲਾਈਨ ਤਸਦੀਕ ਕਰੋ। ਹਮੇਸ਼ਾ ਜਾਂਚ ਕਰੋ ਕਿ ਕੀ ਅਜਿਹੇ ਪੱਤਰ ਅਧਿਕਾਰਤ ਸਰਕਾਰੀ ਪੋਰਟਲ/ਦਫ਼ਤਰ ਤੋਂ ਹਨ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਜਿਹੇ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਸਾਵਧਾਨ ਕੀਤਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਡਰਾਉਣ ਲਈ ਏਆਈ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਵੀਡੀਓ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਏਆਈ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਉਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਵੀ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਘਬਰਾਓ ਨਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਰੋਤਾਂ ਤੋਂ ਇਸਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰੋ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਡਿਜੀਟਲ ਸਾਵਧਾਨੀ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਆਪਣਾ ਪਤਾ, ਸਥਾਨ, ਫੋਨ, ਆਧਾਰ, ਪੈਨ, ਜਨਮ ਮਿਤੀ, ਜਾਂ ਕੋਈ ਵੀ ਨਿੱਜੀ ਵੇਰਵਾ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਨਾਲ ਫੋਨ ਜਾਂ ਮੈਸੇਜ 'ਤੇ ਸਾਂਝਾ ਨਾ ਕਰੋ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸੋ ਕਿ ਜਦੋਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਫ਼ੋਨ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਕੋਲ ਤੁਹਾਡਾ ਨਾਮ, ਨੰਬਰ ਅਤੇ ਜੋ ਵੀ ਵੇਰਵੇ ਉਹ ਤਸਦੀਕ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ਨਾ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਪੁੱਛੇ ਜਾਣ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਭਾਵੇਂ ਉਹਨਾਂ ਕੋਲ ਤੁਹਾਡੇ ਵੇਰਵੇ ਹੋਣ, ਪੁਸ਼ਟੀ ਜਾਂ ਇਨਕਾਰ ਨਾ ਕਰੋ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਗੱਲਬਾਤ ਦੇ ਝਾਂਸੇ ਵਿੱਚ ਆਓ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਕਤ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ, ਜੇਕਰ ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ ਸਾਈਬਰ ਠੱਗਾਂ ਦੇ ਜਾਲ ਵਿੱਚ, ਕੋਈ ਫਸ ਵੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਫੋਨ ਕਰਕੇ, ਸਾਈਬਰ ਹੈਲਪ ਲਾਈਨ - 1930 ਜਾਂ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ www.cybercrime.gov.in 'ਤੇ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਦਰਜ ਕਰੋ ਜਾਂ ਸਥਾਨਕ ਸਾਈਬਰ ਪੁਲਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਨੂੰ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰੋ।
No comments:
Post a Comment